كارنامه یك پژوهشگر؛
جلال ستاری روانشناسی در وادی اساطیر و هنر
به گزارش جاویدانی، اگر میراث تاریخی مشترک، یعنی داستان ها و افسانه ها و اساطیر و... موضوعیت داشته باشد، هویت ملّی برتر از هویت های قومی چندگانه خواهد بود و وحدت ملّی به جهت وجود چند قومیت سست نخواهد شد.
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: «فردوسی هویت ملّی را بر اساس فرهنگ قوم و داستان های حماسی و اساطیر مشترک آنان که در روح و روانشان چنگ انداخته، تارهای دلشان را می لرزاند استوار کرد و اگر هم زبان به ذکر معایب و مثالب تازیان گشود، وجهه‌ی همتش همواره فرهنگی بود نه سیاسی و مرامی.» این جملات سخن جلال ستاری است، روانشناس، اسطوره شناس، مترجم، منتقد و پژوهشگر.
اهمیت داستان و روایت در شکل گیری هویت انسان بر کسی پوشیده نیست، و میتوان گفت از وقتی مغز انسان هوشمند هوشمند توانایی انتزاع پیدا کرد، مرحله ای تازه در رشد بشر شروع شد. همین روایتها در عین حال هم پایه و هم نشان دهنده سیر رشد بشر و درک او از طبیعت و رخدادهای جهان اطرافش است، جایی که اساطیر از آن برخاسته اند. برای مطالعه در حوزه اساطیر و داستانها و البته هنر نمایش، نمیتوان کتابها و ترجمه های جلال ستاری را نخواند؛ که امروز سالروز درگذشت اوست.
جلال ستاری اسطوره شناس، مترجم، منتقد و پژوهشگر که متولد ۱۴ مرداد ۱۳۱۰ در شهر رشت بود، در سوئیس در رشته روانشناسی تا مقطع دکتری تحصیل کرد و شاگرد پیاژه هم بودرویکرد او فراتر از روانشناسی فردی و متمرکز بر روانشناسی جمعی و شناخت تاثیر مثبت یا منفی کهن الگوها و اسطوره ها و افسانه ها در ناخودآگاه جمعی است، و همین دلیل علاقه او به کارل گوستاو یونگ است. او ۹ مرداد ۱۴۰۰ دارفانی را وداع گفت.
ستاری بیشتر از ۶۰ سال در حوزه افسانه شناسی، ادبیات نمایشی و تئاتر و روانشناسی و نقد فعالیت کرد و حاصل آن بیشتر از ۱۰۰ جلد کتاب تالیف و ترجمه در زمینه های افسانه شناسی، ادبیات نمایشی و نقد فرهنگی است. در دهه پنجاه که او کار ترجمه را آغاز کرد، آثار اندیشمندانی چون کارل گوستاو یونگ، گاستون باشلار، آنتونن آرتو، جرج دومزیل، میرچا الیاده، ولادیمیر پراپ و… برای نخستین بار به جامعه پارسی زبان معرفی میشدند؛ آثار او پیوندی است بین حوزه روانشناسی، تئاتر و نمایش و اسطوره و افسانه شناسی.
وی در سال ۱۳۸۴ نشان فرهنگ و هنر را از وزارت فرهنگ فرانسه را دریافت کرد. همینطور جایزه ای به نام او به پژوهشگران حوزه نمایش اهدا میشود که برندگان آن عبارتند از: رقیه بهزادی، سودابه فضائلی، علیرضا مشایخی و گئورگ نوسبامر و حسین اسماعیلی، پرویز ممنون، حمیدرضا اردلان و ژاک ترودو، بهرام بیضایی، پیتر شومان، نینا مالیکوا و جمشید ملک پور.
او در بخشی از کتاب هویت ملی و هویت فرهنگی مینویسد: «به اعتقاد من اگر میراث تاریخی مشترک، یعنی داستان ها و افسانه ها و اساطیر و حماسه ها و سنن و خاطرات خوش و ناخوش و احساسات و علائق عاطفی مشترک و توجه مستمر نفس به آن میراث و سنن و اساطیر موضوعیت داشته باشد، هویت ملّی برتر از هویت های قومی چندگانه خواهد بود و وحدت ملّی به جهت وجود چند قومیت سست نخواهد شد، البته به شرطی که فرهنگ و قوم و فرقه‌ی مذهبی و سیاسی و ایدئولوژی و قشر و طبقه‌ی اجتماعی خاصی، منحصراً قدرت را قبضه نکند و با خودکامگی و زورگویی و سلطه جویی و برتری خواهی، آزادی و احساس همدلی و همدردی و همبستگی و امکان همجواری و همکاری و همزیستی را از بین نبرد.»
جلال ستاری چند روز مانده به ۹۰ سالگی به دلیل سکته مغزی در منزل خود دارفانی را وداع گفت.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب