معرفی عقابان آسمان ایران -۱۳، محمدصدیق قادری
دیوارآتشی که محموداسکندری از آن گریخت اما فانتوم بعدی را دربرگرفت
جاویدانی: در یک لحظه محمود اسکندری تصمیم گرفت برای فرار از دیوار آتش به سمت هواپیمای ازهاری و قادری حرکت نماید و بنا بر این پشت سر آنها قرار گرفت.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ صادق وفایی: پرونده «معرفی عقابان آسمان ایران» آذرماه سال ۱۴۰۰ برای مرور کتاب های خاطرات خلبانان نیروی هوایی در خبرگزاری مهر باز شد که تاکنون خاطرات خلبانانی چون فضل الله جاویدنیا، منوچهر شیرآقایی، صمدعلی بالازاده، محمد عتیقه چی، محمد غلامحسینی، علی اکبر صیاد بورانی، عبدالحمید نجفی، حسینعلی ذوالفقاری، یدالله شریفی راد، غلامعلی شیرازی و فرج الله براتپور در قالب آن بررسی و مرور شده اند.
سیزدهمین شماره از این پرونده به آزاده جانباز محمدصدیق قادری اختصاص دارد که خاطراتش در قالب کتاب «خلبان صدیق» با مصاحبه و تدوین محمد قبادی زمستان ۱۴۰۱ توسط نشر سرو منتشر و راهی بازار نشر شد.
با امیر قادری در یک عصر بهاری به گفتگو نشسته و به مرور خاطراتش پرداختیم. اما قبل از انتشار میزگرد بررسی زندگی و کارنامه جنگی این خلبان ایرانی، یکی از قسمت های پرونده «معرفی عقابان آسمان» را به قادری اختصاص داده ایم که در حکم مقدمه و معرفی اوست.
ویژگی بارز محمدصدیق قادری، اخراج سه باره او از ارتش و بی مهری هایی است که در حقش روا شد. اما این خلبان بمحض شروع جنگ خودرا به پایگاه همدان رسانده و پروازهای جنگی خودرا شروع کرد تا به اسارت درآمد و حدود ۱۰ سال را با بدترین وضع جسمی در زندان و اردوگاه های عراق سپری نمود.
در ادامه مشروح سیزدهمین قسمت پرونده یاد شده را می خوانیم؛
* از ابتدا تا اعزام به آمریکا
محمدصدیق قادری متولد ۱۱ بهمن ۱۳۳۲ در سنندج است که خرداد ۱۳۴۹ دیپلم ادبی گرفت و همان سال در رشته اقتصاد سیاسی دانشگاده تبریز آغاز به تحصیل کرد. اما ورشکستگی مالی پدرش موجب شد نخواهد باری روی دوش خانواده باشد و کمک مالی دریافت کند. بنابراین در ترم سوم تحصیل، دانشگاه را رها کرد و سال ۱۳۵۱ به تهران رفت. او برای استخدام در سه مرکز نظامی امتحان داد و در هرسه امتحان پذیرفته شد؛
دانشکده افسری نیروی زمینی ارتش، ژاندارمری و شهربانی. اما اوایل سال ۵۱ در خیابان های تهران آگهی تبلیغاتی روزنامه ای را برای پذیرش دانشجوی خلبانی هواپیمای شکاری دید و تصمیم گرفت خلبان جنگنده شود. با بیان این تصمیم، خانواده قادری با وی مخالفت کردند. با این وجود، او که تصمیم قطعی خودرا گرفته بود، از روز دهم دی ۱۳۵۱ وارد نیروی هوایی و موفق شد بطور همزمان در دانشگاه ملی ثبت نام کرده و تا زمان اعزامش به آمریکا، دوره کارشناسی علوم اجتماعی را به انتها برساند. قادری در فرودگاه قلعه مرغی با هواپیماهای پایپ، پایپر و سسنا پرواز کرد. ورود قادری و همدوره ای هایش به نیروی هوایی، همزمان با ورود هواپیمای بونانزا F33 به ایران بود. در نتیجه شروع تحصیل این خلبان ها به دانشکده نیروی هوایی با ورود این هواپیما همزمان بود و قادری و دیگر خلبانان همدوره اش، نخستین دوره ای بودند که تابستان ۱۳۵۲ با بونانزا آموزش دیدند. محمدصدیق قادری در تابستان ۵۲ با بونانزا پرواز سولو انجام داد و برای اعزام به آمریکا اعزام شد.
* آموزش و شاگرد اولی در آمریکا
۱۹ شهریور ۱۳۵۳، محمدصدیق قادری با بورسیه نیروی هوایی، از فرودگاه مهرآباد راهی لندن و از آن جا به سمت نیویورک پرواز کرد. سپس از نیویورک، راهی شهر سن آنتونیو در ایالت تگزاس شد تا در پایگاه هوایی لکلند، دوره های مقدماتی و زبان را پشت سر بگذارد. این پایگاه مرکز آموزش هوایی بود و در آن مقطع، از ۱۴۴ کشور دانشجو می گرفت. بعد از طی دوره تخصصی زبان، قادری برای دیدن آموزش خلبانی به پایگاه هوندو اعزام شد و با هواپیماهای سسنا T41 و T37 و T38 پرواز کرد.
افتخاراتی که این خلبان در آمریکا کسب نمود، سبب شد با او شهروندی دائم آمریکا داده شود اما او به ایران بازگشت و بعد از گرفتن جواب مثبت از همسر آینده اش، برای همیشه از خیر اقامت در آمریکا گذشتدوره ای که قادری در آن حضور داشت، نخستین دوره ای بود که خلبانان باید حدود ۱۶۰ تا ۱۷۰ ساعت با T37 پرواز می کردند و این مساله، زمان آموزش آنها با این هواپیما را به مدت ۱۰ ماه می رساند. کسی که این دوره را پشت سر می گذاشت، درجه ستوان دومی گرفته و با درجه افسری وارد دوره آموزشی T38 می شد. قادری دوره T37 خودرا در پایگاه هوایی شپرد پشت سر گذاشته و بین دانشجویان همه کشورهای دیگر که در این دوره حضور داشتند، شاگرد اول شد. در نتیجه به دستور محمدرضا پهلوی، درجه تشویقی گرفت و وقتی به ایران رسید، خدمت خودرا بجای ستوان دومی، با درجه ستوان یک، آغاز کرد. بدین سان با شروع جنگ تحمیلی ۳ ماه مانده بود تا درجه سروانی بگیرد اما به اسارت دشمن درآمد.
آذرماه ۱۳۵۴ دوره آموزش T37 به انتها رسید. در آن مقطع ۳۵ خلبان ایرانی همدوره یکدیگر بودند. که قادری می گوید از این تعداد، ۳۱ نفر شهید شده اند. وی در خاطرات خود از خلبانان این دوره، از شهیدان حسین خلعتبری، غلامحسین باستانی، رضا کرمی و حمید نادری نیا نام می برد. همین طور می گوید در آن برهه، هم نیروی هوایی به آنها حقوق می داد هم از آمریکا حقوق بورسیه دریافت می کردند.
بازه زمانی آموزش با هواپیمای T38 شش ماه بود که در پایگاه هوایی وب در شهر بیگ اسپرینگ تگزاس گذرانده شد. قادری در این دوره هم بین همه پایگاه های آموزشی نیروی هوایی آمریکا اول شد و خودرا برای بازگشت به ایران آماده کرد. افتخاراتی که این خلبان در آمریکا کسب نمود، سبب شد با او شهروندی دائم آمریکا داده شود اما او به ایران بازگشت و بعد از گرفتن جواب مثبت از همسر آینده اش، برای همیشه از خیر اقامت در آمریکا گذشت.
* بازگشت به ایران تا پیروزی انقلاب و انتهای دوره کابین جلوی فانتوم
با پایان آموزش ها در آمریکا، محمدصدیق قادری ۲۶ شهریور ۱۳۵۵ به ایران بازگشت و چون عنوان شاگرد اولی داشت، به او گفته شد می تواند هواپیمای موردنظرش را، خود انتخاب نماید. این مساله موجب شد صدیق قادری تمایل خود برای پرواز با فانتوم F4 را اعلام نماید. بدین سان دوره کابین عقب وی در پایگاه یکم شکاری مهرآباد آغاز شد و نخستین پرواز خود با فانتوم را با شهید محمد فاتح چهر تجربه نمود. بعد از پایان این دوره نیز به گردان ۳۱ شکاری همدان اعزام شد که تا زمان شروع جنگ و اسارت، در همین پایگاه و همین گردان خدمت کرد. فرمانده گردان ۳۱ در آن برهه سرگرد فریدون صمدی بود.
یکی از خاطرات قبل از انقلابِ قادری، مانند خلبان دیگر چون محمد عتیقه چی دیدن بشقاب پرونده و شی ناشناس در آسمان ایران است و قادری نیز در خاطرات خود به دیدن این شی ناشناس در آسمان شهر اشنویه اشاره نموده است.
قادری اردبیهشت ماه ۱۳۵۷ برای گذراندن دوره کابین جلوی فانتوم به پایگاه بوشهر اعزام شد. برای گذراندن این دوره، اعلام شده بود از هر گردان دو نفر انتخاب شوند و تعداد کل خلبانانی که برای این منظور برگزیده شدند، ۱۴ تا ۱۵ نفر بود. در این حال، انقلاب اسلامی ایران پیروز شد و دوره کابین جلویی قادری ناتمام ماند. او اسفندماه ۱۳۵۷ قادری از بوشهر به تهران آمد و همسرش را به خانوده سپرده تا راهی پایگاه محل خدمتش در همدان شود. قادری با انجام یک یا دو سورتی پرواز، دوره آموزشی کابین جلو را به انتها رساند و به عنوان خلبان بدون رتبه (non leader) به انجام وظایف پرداخت.
در شرایط به هم ریخته و نامنظم ابتدای انقلاب، مطالبات و خواسته های ناحق زیادی مطرح شدند. قادری نیز در خاطرات خود اشاره کرده در نیروی هوایی هم بین نیروهای همافر، سهم خواهی وجود داشت و تعدادی از آنها خواسته های صنفی را در قالب شعارها و فعالیتهای انقلابی مطالبه می کردند.
* شروع پاکسازی ها و شروع سلسله اخراج های قادری از ارتش
پاکسازی های ارتش در سال ۱۳۵۸ شروع و لیست ۳۳ نفره ای منتشر گردید که به جز نام قادری، اسم خلبانان دیگری چون نصرت الله دهخوارقانی، محمد قهستانی، علی اصغر بهنیا و هوشنگ ازهاری در آن به چشم می خورد. قبل از آن که نام خلبان های اخراجی بیاید، روزی که مصطفی چمران وزیر دفاع در پایگاه همدان حضور پیدا کرده و مشغول سخنرانی بود، قادری به پا خواست و درباره ی رفتارهای جاری با خلبان ها اعتراض کرد. چمران نیز به روایت قادری با روی گشاده و مهربانی به سخنانش گوش داد. با خروج چمران از پایگاه قادری متوجه شد نامش در لیست خلبان های اخراجی قرار دارد و تسویه شده است. او خودرا به تهران رساند و با حضور در دفتر وزیر دفاع، اعتراضش را به اطلاع چمران رساند. چمران که از ماجرا غافل بود، نامه ای به هیئت تسویه افسران ارتش نوشت و موجب شد قادری به نیروی هوایی بازگشت و پرداخت حقوقش باردیگر برقرار شود.
مشارکت تعدادی از خلبانان نیروی هوایی و پایگاه همدان در کودتا موجب شد، تصویر بدی از آنها بین مردم شکل بگیرد. بنابراین تعدادی از مردم اطراف همدان داخل پایگاه ریخته و مقابل خلبان ها شعار می دادند. قادری می گوید تعدادی از گروهک های ضدانقلاب هم که میان مردم فعالیت می کردند، دست به تحریک بیشتر زده و در آتش این جریان می دمیدندیک ماه قبل از وقوع کودتای نقاب در پایگاه همدان، نام قادری باردیگر در لیست تسویه قرار گرفت. تحلیل این خلبان از این اتفاق، این است که حسادت ها و بغض وکینه ها موجب درج نامش در لیست اخراجی ها شد. بنابراین به تعبیر خود به زمین وزمان و دفتر رییس جمهور نامه نوشت. سپس به دفتر ابوالحسن بنی صدر رییس جمهور وقت رفت و بنی صدر نیز با نوشتن نامه ای، باردیگر قادری را به کار در نیروی هوایی بازگرداند.
قادری در خاطرات خود درباره ی کودتای نقاب می گوید: «کمی بعد که جنگ آغاز شد ما تازه فهمیدیم یکی از اهداف سناریوی کودتای نوژه (کوتای نقاب) زمین گیر کردن تیپ قدرتمند نوهد خوزستان و پایگاه راهبردی هوایی همدان بود که تا حدی نیز موفق شدند.» (صفحه ۶۷) مشارکت تعدادی از خلبانان نیروی هوایی و پایگاه همدان در کودتا موجب شد، تصویر بدی از آنها بین مردم شکل بگیرد. بنابراین تعدادی از مردم اطراف همدان داخل پایگاه ریخته و مقابل خلبان ها شعار می دادند. قادری می گوید تعدادی از گروهک های ضدانقلاب هم که میان مردم فعالیت می کردند، دست به تحریک بیشتر زده و در آتش این جریان می دمیدند.
۲۳ شهریور ۱۳۵۹ برای بار سوم به قادری خبر رسید نامش در لیست تسویه قرار گرفته است. با احتساب نام او، اسم ۱۱ خلبان ورزیده و نخبه نیروی هوایی در این لیست قرار داشت. در نتیجه قادری تصمیم گرفت دیگر به نیروی هوایی برنگردد و با انجام کارهای اداری، خودرا بازخرید و مبلغ ۱۶۶ هزار تومان وجه نقد دریافت کرد. او بامداد ۳۱ شهریور به سمت کرج رفت و آپارتمانی را که مد نظر داشت بازدید و قولنامه کرد. با نوشتن قولنامه، قادری به سمت تهران بازگشت و نزدیک شهر هواپیماهای بمب افکن عراقی را دید و متوجه شد جنگ شروع شده است. بنابراین به سرعت به سمت پایگاه همدان حرکت کرد و ساعت ۱۸ آن روز وارد پست فرماندهی پایگاه سوم شکاری شد. او شب اول جنگ را در پست فرماندهی پایگاه ماند اما ترجیح داد برای استراحت به منزلش در طبقه پنجم یکی از ساختمان های سازمانی پایگاه برود.
یکی از خاطرات قادری از مقطع ابتدایی جنگ، شهادت خدابخش عشقی پور و عباس اسلامی نیاست که روز اول مهر ۱۳۵۹ بعد از بازگشت از ماموریت های بمباران عملیات کمان ۹۹ (معروف به ۱۴۰ فروندی) سانحه داده و نزدیک ساختمان محل سکونت قادری سقوط کردند. در پی این حادثه، خیلی از وسایل زندگی، اسناد و مدارک قادری از بین رفت.
این خلبان، تا شروع جنگ تحمیلی، در مجموع ۱۰۵۰ ساعت پرواز کرده بود.
* شروع پروازهای جنگی
یکی از نکات بسیار مهمی که در خاطرات محمدصدیق قادری درباره ی مقطع آغازین جنگ به آنها اشاره شده، شرایط سخت و محدودیت هاست که سبب شدند از خلبان هایی که تازه آموزش ها را پشت سر گذاشته بودند، در پروازهای جنگی استفاده گردد. قادری می گوید در جنگ عراق مقابل ایران تمام خلبان هایی که تازه آموزش های لیدر چهار را گذرانده بودند مانند خلبان هایی که لیدر دو بودند، جنگیدند و این مورد از دید متخصصان هوایی دنیا قابل پذیرش نبود. علت چنین وضعیتی نیز از این قرار بود که نیروی هوایی، با کمبود خلبان کابین عقب روبرو بود و برای همین از خلبان های لیدر ۴ استفاده نمود. به همین علت در یک ماموریت، خلبان لیدر ۴ با خلبان لیدر چهارِ با تجربه یا حتی لیدر ۳ راهی ماموریت می شد که چاره و راه گریزی از این وضعیت نبود.
محمدصدیق قادری روایت جالب و قابل توجهی هم درباره ی خلبان خائن حمید نعمتی دارد. نعمتی که یکی از طراحان و مجریان کودتای نقاب و عامل کشته شدن برخی از خلبانان بود، موجب بروز مشکلات زیادی برای محمود اسکندری و اخراجش از ارتش نیز شد. به هر حال روایت قادری درباره ی مشارکت این خلبان خائن در تجاوز به آسمان و خاک ایران است. او می گوید در ایام اسارت از زبان بازجویان عراقی خود این واقعیت را شنید که نعمتی روز ۳۱ شهریور سوار بر یک هواپیمای فانتوم که از نیروی هوایی مصر گرفته شده بود، به عنوان راهنمای هواپیماهای عراقی، وارد آسمان ایران شد و تا تهران پرواز کرد.
قادری می گوید در ایام اسارت از زبان بازجویان عراقی خود این واقعیت را شنید که نعمتی روز ۳۱ شهریور سوار بر یک هواپیمای فانتوم که از نیروی هوایی مصر گرفته شده بود، به عنوان راهنمای هواپیماهای عراقی، وارد آسمان ایران شد و تا تهران پرواز کرداولین پرواز جنگی قادری ساعت ۵ بامداد اول مهر ۱۳۵۹ انجام شد و او به عنوان کابین عقب جعفر عمادی به ماموریت چهارفروندی حمله به فرودگاه و پایگاه حبانیه رفت. همان روز هم بعد از این ماموریت، دو سورتی دیگر پرواز کپ را در دفتر پرواز خود ثبت نمود. قادری تا زمان اسارتش در هشتمین روز جنگ، ۳۳ سورتی پرواز انجام داد که دو یا سه شب از اینروزها را از بامداد تا شب پرواز گشتی و کپ داشت.
* نزدن پلی که غیرنظامی ها رویش بودند
انهدام پلی در شهر کرکوک، ماموریت سومین روز جنگ قادری است که در آن، کابین عقب خلبان سعید فریدونی بود. دو خلبان این هواپیما با دیدن چند خودروی شخصی و افراد غیرنظامی که زن و کودک بین شان بود، از انهدام پل صرف نظر کرده و به سمت هدف جایگزین پرواز کردند؛ محل تجمع نیروهای دشمن بین سرپل ذهاب و قصر شیرین. در این منطقه که فریدونی و قادری به آن حمله کردند، حدود ۱۰۰ تانک و نفربر بعثی کنار خودرو های نظامی آرایش گرفته بودند.
فریدونی و قادری بعد از حمله به هدف جایگزین، اعلام نمودند فردا باردیگر به سمت کرکوک پرواز کرده و ماموریت را انجام می دهند. بدین سان هر دو خلبان سوار فانتوم شده و بدون به هدف خوردن یک گلوله پدافند دشمن، پل مورد نظر را با موفقیت بمباران کردند.
* نجات پایگاه هوایی دزفول
صبح روز سوم مهر ۵۹ که نیروهای دشمن به پل نادری رسیدند، دستور تخلیه پایگاه هوایی دزفول صادر شد. اما خلبانان نیروی هوایی از بامداد تا عصر روز سوم مهر، با انجام بیش از ۲۰۰ سورتی پرواز در اطراف پل نادری و بمباران مواضع دشمن، آنها را مجبور به عقب نشینی کرده و پایگاه دزفول را نجات دادند. محمدصدیق قادری هم در این پروازها حضور داشت و نیروهای دشمن را سرکوب کرد.
یکی از پروازهای جنگی دیگر قادری در همان روزها بر فراز دشت عباس انجام شد که طبق خاطرات این خلبان، گستردگی نیروهای عراقی در این منطقه وسیع، واقعا وحشتناک بوده است. قادری روایت می کند «عراقی ها بطور تاکتیکی ۵۰۰ متر به ۵۰۰ متر خاکریزهای دایره وار زده بودند و تانک ها و زره پوش های شان پشت این خاکریزها مستقر شده بودند.» (صفحه ۱۰۰)
* پرواز گشت و انهدام میگ های عراقی
پنجم مهر بود که صدیق قادری در یک پرواز گشت زنی همراه با خلبان کابین جلوی خود خبردار می شود یک دسته چهارفروندی از هواپیماهای دشمن درصدد بمباران پالایشگاه کرمانشاه هستند. هجوم فانتوم ایرانی به هواپیماها موجب به هم خوردن نظم دسته پروازی می شود. در نتیجه چهارفروند به دو دسته دو فروندی تقسیم می شوند که یکی از آنها حین فرار به ساختمان پنج طبقه هوانیروز کرمانشاه برخورد کرده و منفجر می شود. در این سانحه یک مادر و کودک شهید شدند. خلبان هواپیمای دیگر نیز که توسط فانتوم ایرانی تعقیب می شد و بنا بود به اجبار در پایگاه همدان فرود بیاید، مبادرت به اجکت کرده و از هواپیما خارج شد که هواپیمایش به کوه برخورد کرد. یکی از این هواپیماهای دسته پروازی نیز توسط خلبان اصغر رضوانی که مشغول گشت زنی اطراف پایگاه همدان بود در منطقه قهاوند مورد هدف قرار گرفت و منفجر شد.
قابل توجه است که رضوانی به جز این هواپیما، یک فروند دیگر از دسته شش فروندی میگ های ۲۳ عراقی را که تقسیم شده و چهارفروندی شده بودند، مورد هدف قرار داد.
عصر ششمین روز مهر ۵۹ ابوالحسن بنی صدر رییس جمهور وقت و سرهنگ جواد فکوری فرمانده وقت نیروی هوایی به پایگاه همدان رفتند. یکی از جملاتی که قادری از سخنرانی بنی صدر به یاد دارد، از این قرار است: «من هیچ چیز از جنگ نمی دانم اما آمده ام بگویم شما رستم هایی هستید که کشور به شما نیاز دارد.» (صفحه ۱۰۷)
* گشت زنی روز هفتم و آخرین ماموریت در روز هشتم
محمدصدیق قادری روز هفتم مهر در یک ماموریت گشت هوایی شبانه شرکت کرد. خلبان کابین جلوی این پرواز مسعود امیری بود و ماموریت در قالب پرواز چهارفروندی همراه با سوخت گیری هوایی یک ساعت ونیم به یک ساعت ونیمه انجام شد. قادری بعد از انجام ماموریت شبانه که ۱۱ ساعت طول کشید، ساعت ۱۰ و نیم بامداد روز هشتم مهر به پایگاه و منزلش بازگشت تا کمی استراحت کند. سپس ساعت ۱۲: ۳۰ خودرا به پست فرماندهی رساند. سرهنگ قاسم گلچین فرمانده وقت پایگاه همدان به قادری گفت تا فردا به او ماموریتی نخواهد داد اما قادری به تعبیر خود، تظاهر به نشنیدن کرد. همان زمان هوشنگ ازهاری هم که از ساعت ۴: ۳۰ بامداد تا آن لحظه پرواز گشت زنی داشت، از ماموریت برگشته بود.
در آن لحظات بنا بود یک ماموریت چهارفروندی بر فراز بغداد صورت گیرد که یکی از خلبانانش یقعوب رجبی مقدم بود. اما این خلبان به سبب مسمومیت توانایی حضور در ماموریت را نداشت. در نتیجه از هوشنگ ازهاری سوال شد آیا می تواند جایگزین رجبی مقدم شود؟ ازهاری نیز با این شرط که قادری کابین عقبش باشد، پرواز را پذیرفت. در نتیجه قادری هم اعلام آمادگی کرد. اما گلچین باردیگر به هر دو خلبان گفت باید استراحت کنند و نمی توانند به ماموریت بروند. با این وجود ازهاری و قادری موافقت فرمانده پایگاه را گرفتند. بدین سان نام یعقوب رجبی مقدم و محمدرضا جانفشان به عنوان کابین عقب از لیست ماموریت خط خورد و نام هوشنگ ازهاری و محمدصدیق قادری جایگزین شد.
در یک لحظه محمود اسکندری تصمیم گرفت برای فرار از دیوار آتش به سمت هواپیمای ازهاری و قادری حرکت نماید و بنابراین پشت سر آنها قرار گرفت. ازهاری هم برای عبور اسکندری به عنوان لیدر دسته، چندپا ارتفاع گرفت و سرعت خود کاهش داد. اسکندری از زیر هواپیمای ازهاری و قادری عبور کرد اما افزایش ارتفاع و کاهش سرعت موجب شد موشک های دوش پرتاب SAM7 به هواپیمای آنها برسند و یکی از موشک ها به بدنه فانتوم به هدف خوردن کندلیدر این پرواز سروان محمود اسکندری بود که در آن برهه رتبه لیدر ۲ داشت. قادری نیز همانطور که گفته شد درجه ستوانی داشت و بنا بود چندماه دیگر سروان شود. هواپیمای ازهاری و قادری شماره ۲ دسته پروازی بود. اسکندری شما یک و هواپیمای شماره چهار هم حسن لقمانی نژاد و بهمن سلیمانی بودند. قادری دو خلبان هواپیمای شماره ۳ این ماموریت به خاطر ندارد. دسته چهارفروندی مذکور چنددقیقه بعد از ساعت ۱۳ تیک آف کرده و به سمت خرم آباد رفت تا از تانکر سوخت رسان بنزین بگیرد. سپس با هدایت اسکندری از شمال خوزستان وارد خاک عراق شد.
این پرواز ۳ ماموریت داشت؛ زدن پالایشگاه الدوره در جنوب بغداد، زدن کارخانه برق نیمه اتمی شمال شرق بغداد در کنار پایگاه هوایی الرشید و ماموریت سوم که ویژه هواپیمای قادری و ازهاری بود، ریختن اعلامیه های امام خمینی (ره) خطاب به مردم عراق. این اعلامیه ها در ۱۰ تا ۱۵ هزار برگه تکثیر شده بودند که برای پیشگیری از پاره شدنشان در هوا، فانتوم ازهاری و قادری باید تا حد مشخصی سرعت خودرا کاهش می داد. همین مساله هم یکی از علل سقوط آن هاست.
با بمباران موفقیت آمیز پالایشگاه، هر چهار هواپیما سمت بغداد را پیش رو گرفتند و با صدها گلوله ضدهوایی چهارلول و موشک های گوناگون SAM7 روبرو شدند. آنها از زیر خط و دیوار آتشی که نزدیک سطح خیابان الرشید برایشان تدارک دیده شده بود، عبور کردند. نیروهای عراقی برای شکار فانتوم ها ارتفاع دیوار آتش را پایین تر آوردند و بر حجم آتش افزودند. در یک لحظه محمود اسکندری تصمیم گرفت برای فرار از دیوار آتش به سمت هواپیمای ازهاری و قادری حرکت نماید و بنابراین پشت سر آنها قرار گرفت. ازهاری هم برای عبور اسکندری به عنوان لیدر دسته، چندپا ارتفاع گرفت و سرعت خود کاهش داد. اسکندری از زیر هواپیمای ازهاری و قادری عبور کرد اما افزایش ارتفاع و کاهش سرعت موجب شد موشک های دوش پرتاب SAM7 به هواپیمای آنها برسند و یکی از موشک ها به بدنه فانتوم به هدف خوردن کند. افزایش ۱۰ تا ۱۵ متری ارتفاع، موجب شد این فانتوم درون دیوار آتش پافند قرار گرفته و صدها گلوله ضدهوایی بطور همزمان به بدنه اش به هدف خوردن کند. بدین سان فانتوم سوراخ سوراخ با یک موتور آتش گرفته درحال عبور از آسمان بغداد بود؛ در حالیکه باید ماموریت سوم یعنی بمباران کارخانه برق نیمه اتمی بغداد را هم انجام می داد.
ازهاری و قادری درحالی که صدای حسن لقمان نژاد را در رادیو می شنیدند که «هواپیمایتان آتش گرفته! بپرید بیرون!» به ناگاه خودرا با یک ساختمان هفت طبقه بزرگ و سفید روبرو دیدند. دو خلبان باید در کمترین از یک لحظه تصمیم می گرفتند که هواپیما را ترک کنند یا آنرا به ساختمان بزنند. قادری می گوید سخنان امام خمینی (ره) که گفته بود نباید به مردم غیرنظامی عراق صدمه ای برسد موجب شد با هر زور و زحمتی شده، [به دلیل از کار افتادن هیدرولیک هواپیما] با استفاده از اهرم مکانیکی سمت دماغه هواپیما را چنددرجه بالاتر ببرد. جالب است که او بعدها در اسارت متوجه می شود این ساختمان، یکی از ساختمان های استخبارات عراق بوده است.
با بمباران موفق کارخانه برق، قادری خطاب به خلبان کابین جلوی خود اظهار داشت: «هوشنگ وقت پریدن است.» و منتظر پاسخ ازهاری بود که ناگهان انفجاری در هواپیما رخ داد. گلوله آتشینی از زیر پای قادری عبور کرد که می گوید رنگ بنفش سیر داشت و در همان حال، قادری احساس کرد پویتنش آتش گرفته است. در همین لحظه قادری دسته اجکت را کشید و از هواپیما خارج شد. چندی بعد در سالهای اسارت وقتی لقمانی نژاد اسیر شد به قادری گفت اگر لحظه ای دیرتر از هواپیما خارج می شد، به سبب انفجار هواپیما در آسمان کشته می شد. این حرف سال ها بعد بعد از آزادی از اسارت، توسط بهمن سلیمانی به قادری گفته شد.
* رسیدن چتر نجات به زمین و شروع رنج های اسارت
با رسیدن به زمین، قادری متوجه شد بازوی راستش شکسته و استخوان لباس پرواز را پاره کرده و بیرون زده است. دست چپش نیز در اثر فشار باد از بازو شکسته و درون لباسش پیچیده است. این دست به پوست بند بود و وضعیت بسیار نامناسبی داشت. قادری با وجود فرود با چتر، محکم به زمین خورد و همان لحظه متوجه شد ازهاری ۲۰۰ متر دورتر با چتر سالم فرود آمده است. مردم خشمگین بغداد به سمت قادری هجوم آورده و او را زیر مشت و لگد گرفتند. مردی خشمگین با بیل به سر قادری کوبید و کلاه پروازش را شکست. در نتیجه ویزورها یا تلق های شیشه ای درون کلاه روی صورتش شکسته و بینی و دهانش به شدت مجروح شد. مرد دیگری هم با چماق ساق پای چپ قادری را شکست. بین هیاهو و درگیری با مردم، مرد میان سالی که استاد احمد صدایش می کردند پیش آمد و خودرا روی قادری انداخت تا بیشتر لطمه نبیند. او دست آویزان قادری را در دست سالم ترش گذاشت تا آنرا نگه دارد و مانع از جداشدنش شود. استاد احمد خطاب به مهاجمان می گفت «نزنید! فحش ندهید! تف نکنید!» قادری زیر دست و پای افرادی که غارتش می کردند از هوش رفت و متوجه شد با انتقال به یک پاسگاه، سوار آمبولانس و به یک بیمارستان منتقل شده است.
قادری می گوید کسی گمان نمی کرد او خلبان ایرانی باشد و او، این نکته را در دوران اسارت متوجه شد که صدام و حزب بعث تبلیغات وسیعی مقابل ایران انجام داده و مدعی شده اند نیروی هوایی ایران نابود شده است. خلبان هایی هم که به بغداد حمله می کنند، مزدوران سوری و اسرائیلی هستند که با ایران همکاری می کنندوقتی قادری از دست مردم خشمگین نجات پیدا کرده و به بیمارستان منتقل شد، دکترهای عراقی گفتند ۲۳ استخوان بدنش شکسته و قطع شده اند. نازک نی و درشت نی ساعد دست راستش، شانه و سه چهارمهره گردنش نیز شکسته بود. قادری می گوید کسی گمان نمی کرد او خلبان ایرانی باشد و او، این نکته را در دوران اسارت متوجه شد که صدام و حزب بعث تبلیغات وسیعی مقابل ایران انجام داده و مدعی شده اند نیروی هوایی ایران نابود شده است. خلبان هایی هم که به بغداد حمله می کنند، مزدوران سوری و اسرائیلی هستند که با ایران همکاری می کنند.
ضربه بیلی که به سر قادری برخورد کرد، موجب سرگیجه و عدم تعادل این خلبان شد که در نتیجه آن، احساس بی حسی به سمت راست بدنش هجوم می آوَرد و هنوز هم این وضعیت برای او وجود دارد که بطور دوره ای فلج یا نیمه فلج می شود. این حالت گاهی بین ۲۰ تا ۲۵ روز طول می کشید.
در مقطع شروع اسارت، تنها جای سالم در بدن قادری، زانوی پای راست به پایین بود و باقی بدنش را گچ گرفتند.
* شروع بازجویی ها و اطلاع از گستردگی جاسوسی و فعالیتهای ستون پنجم
با شروع بازجویی ها از قادری در استخبارات عراق، او افسری اطلاعاتی را روبروی خود دید که برگه فرگ پروازی اش را در دست دارد. افسر عراقی به قادری گفت از اخراج سه باره اش از ارتش خبر دارد و بواسطه اطلاعات دسته اولی که داد، قادری متوجه شد ستون پنجم دشمن رخنه عظیمی در پست فرماندهی پایگاه همدان دارد.
اسرای زیادی در دوران اسارت خودرا بوسیله رادیو معرفی کرده و خبر زنده بودنشان را به خانواده های خود در ایران دادند. اما قادری حاضر به انجام این کار نشد. پدر او ۲۱ روز قبل از سقوط هواپیمایش در ۲۹ مهر ۱۳۵۹ سکته کرد و از دنیا رفت. نخستین نامه وی در دوران ده ساله اسارت اواخر سال ۱۳۵۹ به همسرش رسید. قاردی در طول اسارت، بیش از ۲۰۰ تا ۳۰۰ نامه نوشت که میان ۴۵ تا ۵۰ عنوان از آنها به مقصد رسید و پاسخشان برگشت. او می گوید به همین دلیل، جزو اسرای خوش اقبال بوده است.
با استفاده از الفبای مورس و زدن ضربه دیوار سلول، قادری متوجه شد مهندس تندگویان وزیر نفت، مهندس یحیوی و مهندس بوشهری از معاونان وزارت نفت در سلول های کناری اش قرار دارند. همین طور متوجه شد حسن لقمان نژاد و یدالله عبدوس در سلول شماره ۳ زندان استخبارات حضور دارند. او باخبر شد دو هفته بعد از سقوطش، در ۲۴ مهر هواپیمای حسن لقمانی نژاد و رضا مکری در خرمشهر سقوط کرده و هر دو خلبان اسیر شده اند. مهندس بوشهری بوسیله مورس به قادری آگاهی داد چند بانوی ایرانی که در خرمشهر اسیر شده اند، در زندان حضور دارند و صدای دعا و مناجاتی که می شنود مربوط به آن هاست. بوشهری نام این زنان اسیر را هم به قادری اطلاع داد که از این قرار بود: معصومه آباد، فاطمه ناهیدی، مریم بهرامی و حلیمه آزموده.
یکی از سختی های حضور در زندان استخبارات این بود که در زمستان کولر و در تابستان هیتر سلول روشن می شد. سختی دیگری که قادری در زندان استخبارات تحمل کرد، انداختن شپش به جان اسرا بود. او که در انتقال اولین به زندان استخبارات در سلول تنها بود، صدای جیغ و فریاد چند زن را می شنید و بنابراین حال روحی بدی داشت اما کمی بعد مخفیانه باخبر شد این داد و فریادها نوارهای ضبط شده ای هستند که برای تضعیف روحیه زندانیانی چون او به کار گرفته می شوند.
* آخرین بازجویی با حضور برزان تکریتی
قادری در بازجویی ها اطلاعاتی به بعثی ها نداد و آخرین بازجویی اش با حضور برزان تکریتی برادر ناتنی صدام انجام شد که حمید نعمتی هم در آن حضور داشت و هویت قادری را تایید نمود. شجاعت قادری در بازجویی موجب شد برزان تکریتی بعد از آن که زندانی به سلولش بازگردانده شد، باردیگر او را به حضور بطلبد و با برخورد خوب بگوید «ای کاش افسران اسیر ما در ایران مثل تو مقاوم باشند. به شهامت تو غبطه می خورم و آنرا تحسین می کنم. تا وقتی که در ارتش عراق خدمت می کنم کسی حق ندارد از تو بازجویی کند.» صدیق قادری می گوید برزان تکریتی واقعا سر حرفش ماند و تا پایان دوران ۱۰ ساله اسارتش دیگر بازجویی نشد. نکته دیگر درباره ی این خاطره مربوط به زمانی است که در بازجویی اول با حضور برزان تکریتی، وقتی قادری به سلولش بازگردانده شد، دو اسیر دیگر را به سلولش آوردند؛ سید علی اکبر ابوترابی و علی منصوری.
یکی از دفعاتی که بازوی قادری باردیگر شکست، مربوط به حضور اولش در اتاق برزان تکریتی است که موجب شد برای بار سوم به بیمارستان منتقل شود.
سروان علی والی تنها افسر غیرخلبان بود که در گروه ما قرار داشت. من و جناب والی، سرگرد خلبان هوشنگ شیروین، سروان خلبان حسن لقمانی نژاد، سروان خلبان رضا احمدی، سروان خلبان هوشنگ ازهاری، سروان خلبان اکبر صیاد بورانی، سروان خلبان احمد سهیلی و سروان خلبان احمد وزیری در یک گروه قرار گرفتیم* ورود به زندان ابوغریب و خواندن دعای وحدت
با ورود محمدصدیق قادری به زندان ابوغریب، شمار اسرای خلبان این زندان به ۲۷ تا ۲۸ تن رسید. بعد تعداد اسرای زندان به حدود ۸۰ تن رسید که از این تعداد، ۳۱ یا ۳۲ تن خلبان هواپیماهای F5 و F4 بودند. قادری درباره ی این مقطع از اسارت می گوید «سروان علی والی تنها افسر غیرخلبان بود که در گروه ما قرار داشت. من و جناب والی، سرگرد خلبان هوشنگ شیروین، سروان خلبان حسن لقمانی نژاد، سروان خلبان رضا احمدی، سروان خلبان هوشنگ ازهاری، سروان خلبان اکبر صیاد بورانی، سروان خلبان احمد سهیلی و سروان خلبان احمد وزیری در یک گروه قرار گرفتیم.»
فعالیت شدید نیروهای ستون پنجم بین اسرا، از دیگر موارد موجود در خاطرات قادری است. او می گوید این نیروها با همکاری اسرای خودفروخته، آنها را برای همکاری در کودتا مقابل جمهوری اسلامی ایران دعوت می کردند. «آنها با سرهنگ بهرامی و سرهنگ دوم عزیز مرادی از افسران لشکر ۹۲ زرهی اهواز که در جریان کودتای نقاب از ایران فراری شده بودند، دیدار کرده و در آن دیدار به آنها گفته شد از جانب شاپور بختیار برای کودتا مقابل جمهوری اسلامی از میان اسرا در اردوگاه های مختلف نیرو جذب کنند.» (صفحه ۲۴۰ به ۲۴۱)
شطرنج، خواندن قرآن و نماز و گاهی هم هواخوری ازجمله سرگرمی های اسرای زندان ابوغریب است. قادری می گوید در این زندان حتما بین دو نماز جماعت با اسرا دعای وحدت می خواندند که این دعا همیشه توسط امیر خلبان فرشید اسکندری خلبان F5 تلاوت می شد. این خلبان آزاده درباره ی خاطرات آن دوره می گوید بعد از آن که متوجه شد عراقی ها قصد دارند به خاطر کُرد بودنش و اخراج سه باره اش از ارتش از او سوءاستفاده کنند، پای ثابت خواندن دعای وحدت شد. عراقی ها بارها ضمن تهدید، به قادری می گفتند رژیم ایران تو را چندبار از ارتش اخراج کرده و تو باز هم از این رژیم دفاع می کنی؟
هم بندان قادری که در دوره اسارت در زندان ابوغریب همراهشان قرآن می خوانده، رضا احمدی و داود سلمان هستند. او می گوید قرآن را از حفظ می خوانده و علی والی نیز اشتباهاتش را گوشزد می کرده است.
* انتقال به اردوگاه رمادی ۹
روزهای آخر شهریور ۱۳۶۰ قادری از زندان ابوغریب به اردوگاهی در استان الانبار منتقل شد که اردوگاه رمادی ۹ نام داشت. او می گوید بیشتر اسرای ایران حاضر در این اردوگاه احترام زیادی برای خلبان ها قائل بودند؛ به ویژه اسرای بسیجی که تعدادشان زیاد بود. یکی از خلبانان اسیری که قادری در اردوگاه رمادی ۹ با او مواجه گردید، منصور کاظمیان خلبان کابین عقب عباس دوران در عملیات بغداد بود که با اجکت از هواپیما زنده مانده و دوران اسارت خودرا می گذراند. قادری و کاظمیان همزمان با هم وارد نیروی هوایی شده و یکدیگر را از گذشته می شناختند.
چندماه قبل از آوردن کاظمیان به اردوگاه رمادی ۹، نیروهای بعثی تلویزیون آوردند و فیلم یک خلبان ایرانی را نشان دادند که بدنی نیم سوخته و سری متورم داشت. او نورالدین افضلی بود که بعد از بهبود به الانبار منتقل شد و اسرا بوسیله این خلبان متوجه شدند خلبان کابین جلویش یعنی داود اکرادی به شهادت رسیده استقادری روایت می کند چندماه قبل از آوردن کاظمیان به اردوگاه رمادی ۹، نیروهای بعثی تلویزیون آوردند و فیلم یک خلبان ایرانی را نشان دادند که بدنی نیم سوخته و سری متورم داشت. او نورالدین افضلی بود که بعد از بهبود به الانبار منتقل شد و اسرا بوسیله این خلبان متوجه شدند خلبان کابین جلویش یعنی داود اکرادی به شهادت رسیده است. بعد از کاظمیان و افضلی، یوسف احمدبیگی و ایوب حسین نژادی نیز به این اردوگاه منتقل شدند.
برای انجام مصاحبه الزامی مقابل دوربین تلویزیونی، دی ماه ۱۳۶۱ از اردوگاه های مختلف چندخلبان و اسیر دیگر در زندان استخبارات گردآوری شدند که میان این خلبان ها به جز قادری، می توان به محمدرضا لبیبی، عباس کوهپایه و حسین کریمی نیا اشاره نمود. این سه خلبان از اردوگاهی بیرون از رمادی ۹ آورده شدند و عراقی ها بواسطه اطلاع از مشارکت این سه خلبان در حمله به H3، از اسیرکردنشان خوشحال بودند. حسین کریمی نیا از آغاز اسارت از باقی اسرا جدا کرده شده بود و کسی از سرنوشت او خبر نداشت.
با بستن چشم های ازهاری و انتقالش به نقطه ای دیگر، او به زندان استخبارات منتقل شد که این مورد را با بازکردن چشم بند متوجه شد. سپس در بند باز و سه خلبان یاد شده وارد شدند. قادری در خاطرات خود از خلبانانی که برای مصاحبه تلویزیونی در زندان استخبارات جمع شدند، از حسن لقمانی نژاد و محمدرضا صلواتی نیز نام برده است. طبق روایت او، اسرای خلبان مقابل خواسته عراقی ها مقاومت کرده و حاضر به انجام مصاحبه تلویزیونی نشدند. در نتیجه همه به اردوگاه های خود بازگردانده شدند.
* سختی های اسارت؛ از مسموم شدن توسط عراقی ها تا حمله شپش ها
حمله شپش ها به پتوهای اسرا و مسموم کردن غذا توسط بعثی ها ازجمله مشکلات مهمی است که اسرای اردوگاه رمادی ۹ با آنها دست به گریبان بوده اند. قادری می گوید مسموم کردن غذای اسرا خصوصاً در مناسبت های مهم مثل عاشورا و تاسوعای حسینی انجام می شد تا اسرا مبتلا به دل درد، تهوع و اسهال شوند و بی حال بیافتند تا امکان اجرای مراسم عزاداری نداشته باشند. کمبود نمک موجب شد دندان های اسرا به مرور خراب شود. برای حل این مشکل نگهبانان دشمن، به اسرا خمیر دندان می دادند اما مسواکی جهت استفاده تحویل داده نمی شد. در نتیجه اکبر صیاد بورانی دیگر آزاده خلبان که در این زندان با قادری هم بند بود، با لیوان های پلاستیکی برای اسرا مسواک درست کرد. پس از مدت ها درخواست و اعتراض، سنگ نمک در اختیار اسرا قرار گرفت. اجابت این خواسته ها هم عموما با اعتصاب اسرا همراه بود که قادری می گوید وقتی اعتصابی شکل می گرفت همه با هم آنرا همراهی می کردند.
اواخر زمستان ۶۱ یا اوایل بهار ۶۲، صلیب سرخ به قادری اعلام نمود به هر کشوری که مایل باشد، منتقل می شود. اما او اعلام نمود فقط می خواهد به ایران برود. در نتیجه در لیست اسرای قرار گرفت که از نظر جسمی وضعیت وخیمی داشتند و بنابراین به کشورشان بازگردانده می شدند. قادری سوار هواپیمایی شد که بنا بود برخی از اسرا را در یک طرح مبادله به ایران منتقل کند. اما با قرار گرفتن هواپیما در سر باند، نیروهای اطلاعاتی عراقی او را از هواپیما پیاده کرده و به اردوگاه برگرداندند. مسئولان صلیب سرخ هم بسیار دیرتر از آنچه لازم بود از این ماجرا خبردار شدند.
با گذشت دوسال ونیم از شروع اسارت، یکی از دستان قادری که بواسطه کارگذاشتن میله پلاتینی، کج و خشک مانده بود، با بیرون آوردن میله همچنان کج مانده و صاف نمی شد. این مشکل با همراهی کیومرث خانی و فیزیوتراپی اش روی دست قادری حل شد. این آزاده روزی چندساعت روی دست قادری کار کرد و بعد از دوماه، قادری موفق شد دستش را چندسانت باز کند. ۶ ماه هم طول کشید تا موفق شود دستش را بطور کامل باز کند.
* انتقال به تکریت ۵ و رسوایی میهمانان ناخوانده
قادری و همراهانش بعد از حدود دوسال ونیم حضور در الانبار و اردوگاه رمادی ۹، فروردین سال ۱۳۶۳ با اتوبوس به اردوگاه تکریت پنج منتقل شدند و تا تابستان ۱۳۶۹ که خبر آزادی شان بیاید، در همین اردوگاه بودند تا اینکه در نهایت برای تبادل و آزادی به اردوگاه تکریت ۱۸ در بعقوبه منتقل شدند.
کسانی چون موسوی اصفهانی، شیخ علی تهرانی یا شخصی به نام شبیرخاقانی را هم می آوردند، تا برای مان سخنرانی کنند و ما را نیز مجبور می کردند حرف های آنها را بشنویم که در خیلی از موارد کار به توهین و در نتیجه فراری دادن میهمان ناخوانده می انجامید، همچون شیخ علی تهرانی و سیدموسوی اصفهانی که اسرا رسوای شان کردنداین آزاده خلبان یکی از معضلات اسارت را رخنه اعضای مجاهدین خلق از سال ۱۳۶۴ بین اسرا عنوان کرده و می گوید از روزهای اردوگاه رمادی، عراقی ها کسانی را از بین مخالفان جمهوری اسلامی ایران به دیدن اسرا می آوردند که این دیدارها با عکس العمل منفی اسرا روبرو می شد. رفت وآمد این میهمانان ناخوانده در تکریت بیشتر شد. صدیق قادری ضمن اشاره به خاطرات اردوگاه تکریت به آوردن این افراد به اردوگاه تکریت اشاره کرده و می گوید عراقی ها تقریباً هر دو سه ماه یکبار فردی را برای دیدار و سخنرانی به اردوگاه می آوردند. این افراد از مخالفین جمهوری اسلامی بودند که یا از کشور فرار کرده بودند یا از زمانی قبل تر، خارج از کشور به سر می بردند. طبق روایت قادری، «به غیر از تعدادی که عضو یا طرفدار سازمان مجاهدین بودند و برای تحریک و عضوگیری به اردوگاه ما می آوردن شان کسانی چون موسوی اصفهانی، شیخ علی تهرانی یا شخصی به نام شبیرخاقانی را هم می آوردند، تا برای مان سخنرانی کنند و ما را نیز مجبور می کردند حرف های آنها را بشنویم که در خیلی از موارد کار به توهین و در نتیجه فراری دادن میهمان ناخوانده می انجامید، همچون شیخ علی تهرانی و سیدموسوی اصفهانی که اسرا رسوای شان کردند.» (صفحه ۳۶۵)
صدیق قادری می گوید کمتر از یک سال قبل از عملیات مرصاد، نگهبانان عراقی برخی از اسرا را به محوطه ای بیرون اردوگاه منتقل کرده و بعد از ساعتی آنها را بازگرداندند که مشخص شد این افراد، عضو سازمان مجاهدین خلق بوده و برای دیدار با سران این سازمان، به بیرون اردوگاه منتقل شده اند. با سوال و جواب اسرا مشخص شد این افرادِ به ظاهر اسیر، به دیدار مهدی ابریشمچی برده شده اند. با شروع تبلیغات رسمی مجاهدین خلق بین اسرا، درگیری هایی در اردوگاه تکریت آغاز شد که قادری می گوید درگیری اول در آسایشگاه سربازها و بسیجی ها بود و به سرعت به همه اردوگاه سرایت کرد. با شدت گرفتن درگیری ها هم، نگهبانان عراقی به نفع عده قلیل آتش افروز که طرفدار سازمان مجاهدین خلق بودند، وارد درگیری شده و اسرا را زیر مشت و لگد گرفتند.
* نجات جان بسیجی جوان توسط خسرو غفاری
یکی از خاطرات جذاب محمدصدیق قادری و دیگر خلبانانی که با وی در اردوگاه تکریت بوده اند، شجاعت و جسارت عجیب امیر خلبان خسرو غفاری برای نجات جان یک جوان بسیجی است. این جوان که محرم ولدخانی نام داشته و هنوز هم در قید حیات است، دستور عراقی ها در خصوص حرکت به سمت آسایشگاه اسرا را نشنیده و به آرامی درحال حرکت از دستشویی به سمت آسایشگاه بوده که بنابراین مورد غضب افسر بی رحمی به نام نقیب جمال قرار می گیرد. این افسر عراقی دستور می دهد محرم را آن قدر کتک بزنند تا زیر مشت و لگد بمیرد.
خسرو غفاری بعد از لحظاتی که کتک زدن جوان بسیجی توسط عراقی ها مورد اعتراض دیگر اسرا قرار گرفته بود، از پشت پنجره عراقی ها را تهدید می کند. نقیب جمال دستور توقف کتک زدن محرم را صادر کرده و از غفاری می خواهد باردیگر حرفی را که زده تکرار کند. با شنیدن تهدیدات غفاری، نقیب جمال می گوید او را هم کتک می زند. غفاری نیز جسورانه می گوید اگر آن طرف میله ها بود، گردن افسر عراقی را با تیغ می برید و همان لحظه با نصفه تیغی که به دست داشت، بازوی خودرا شکاف می دهد. با جوشیدن و فوران خون بازوی غفاری روی صورت و لباس های مرد عراقی، او که به شدت ترسیده بود، ضمن صدور دستور آزادی و رهاکردن محرم ولدخانی، به سرعت صحنه را ترک می کند. بازوی خسرو غفاری نیز با ۱۴ بخیه درمان شد.
* ماجرای دستی که بنا بود بریده شود اما شفا گرفت
عراقی ها قادری و تعدادی از اسرا ازجمله هوشنگ ازهاری، دکتر مجید جلالوند، دکتر احمد بختیاری و دکتر عباس پاک نژاد را آذر سال ۶۲ به کربلا بردند. دومین سفر کربلای قادری هم آذرماه سال ۱۳۶۷ انجام شد که این آزاده خلبان می گوید در همین سفر حضرت ابوالفضل (ع)، شفای دستش را به او داد. قادری در حرم حضرت عباس (ع) خطاب به صاحب بقعه گفت «عراقی ها می خواهند دست چپم را قطع کنند اما من دستم را می خواهم.» طبق روایت قادری، او لحظاتی مکث کرد و سپس اظهار داشت: «عباس جان! مثل اینکه اشتباهی به اینجا آورده شده ام و تقاضایم بی جاست. عباس جان! تو اگر دست داشتی برای خودت کاری می کردی، اما همین قدر بدان که اسیرم، تنهایم و خیلی خسته ام، اگر کمکم نکنی به خدا شکایتت را می کنم.» (صفحه ۴۰۳)
طبق روایت قادری، او لحظاتی مکث کرد و سپس اظهار داشت: «عباس جان! مثل اینکه اشتباهی به اینجا آورده شده ام و تقاضایم بی جاست. عباس جان! تو اگر دست داشتی برای خودت کاری می کردی، اما همین قدر بدان که اسیرم، تنهایم و خیلی خسته ام، اگر کمکم نکنی به خدا شکایتت را می کنم.»چندروز بعد از سفر دوم کربلا، یک دکتر عراقی، فردی را دنبال قادری فرستاد و مشخصات او را به دوستانش داد تا برای جراحی به بیمارستان منتقلش کنند. این دکتر بعد از دیدار با قادری به وی گفت مادرش خوابی دیده و نشانی های قادری را داده و گفته «برو به داد این اسیر برس!» بدین سان برای بار دوم عمل جراحی سنگینی روی دست این خلبان انجام شد. دوسه هفته بعد از عمل، قادری متوجه درد شدیدی در دستش شد. با معاینه دکتر جلالوند مشخص شد دست قادری بهبود پیدا کرده و دیگر نیاز به قطع آن نیست. او روایت می کند دکتر مجید اشک می ریخت و می گفت «صدیق من باور دارم این معجزه است.» قادری باور دارد این معجزه فقط به خواست حضرت ابوالفضل (ع) و اراده الهی رخ داده است.
* پایان اسارت و بازگشت به ایران
تیرماه ۱۳۶۷ با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط ایران، نگهبانان عراقی بنای خوشی گذاشته و به قادری و اسرای همراهش گفتند «از امروز با هم برادریم و شما تا یک ماه دیگر آزاد می شوید.» اما این اتفاق دوسال بعد رخ داد.
صبح ۲۴ شهریور ۱۳۶۹ قادری و چندتن از اسرای دیگر با اتوبوس به اردوگاه بعقوبه یعنی آخرین اردوگاهی که اسیر ایرانی داشت منتقل شدند. با رخ دادن حوادث و فراز و نشیب های زیاد قادری در نهایت همراه علی والی، خسرو غفاری، سیدعلی اکبر ابوترابی و حدود ۱۰ اسیر دیگر در یک اتوبوس خالی جا داده شده و با راضی کردن مسئول عراقی که بنای ناسازگاری گذاشته بود، به سمت مرز ایران حرکت کردند.
آخرین مرحله حرکت قادری برای رسیدن به آزادی، از مرز به کرمانشاه و از کرمانشاه به تهران بود.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب