مروری بر كتاب شعر هزار ساله فارسی ؛
کتابی که بعد از ۶۰ سال منتشر گردید
جاویدانی: دسترسی ناشر به کتاب شعر هزار ساله فارسی بوسیله فرزند و نوه مرحوم محجوب انجام شده است که دست نوشته آنرا در بین کاغذهای قدیمی پدرشان یافته اند.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب - طاهره طهرانی: کتاب «شعر هزار ساله فارسی» نوشته مشترک محمدجعفر محجوب و قاسم تویسرکانی که توسط نشر مروارید انتشار یافته است که به ترتیب زمانی از روزگار و شعر رودکی و ابوشکور بلخی شروع می کند و با صائب و هاتف تمام می شود. به مناسبت شروع سال تحصیلی مروری بر داستان پیدا شدن این کتاب بعد از سال ها خواهیم داشت.
آن طور که پشت جلد کتاب نوشته است «در نیمه نخست دهه ۱۳۴۰ محمدجعفر محجوب و قاسم تویسرکانی دو استاد بسیار فاضل و شعر پژوه دانش سرای عالی (دانشگاه تربیت معلم و دانشگاه خوارزمی بعدی) به اتفاق یکدیگر تلاش کردند تا تحلیل و منتخبی شایسته از شعر کهن فارسی، از رودکی سمرقندی تا هاتف اصفهانی فراهم آورند و در دسترس دانشجویان و علاقمندان ادبی قرار دهند. این منتخب که متأسفانه بعد از آن هیچگاه باز نشر نشد، کتاب خواندنی حاضر است که در آن گزیده ای از سروده های سی و یک سراینده در یک دوره هزار ساله، همراه با مطالعه و تفحص دقیق در زندگی و آثار هر شاعر به دوستداران شعر ایران و قلمرو فرهنگ ایران عرضه می شود.»
دسترسی ناشر به این کتاب نایاب بوسیله شهرزاد محجوب فرزند محجوب و مرجان مغربی کتابدار دانشگاه تهران و نوه محجوب انجام شده است که دست نوشته آنرا در بین کاغذهای قدیمی پدرشان یافته اند.
ماجرای نوشته شدن این کتاب من را یاد تجربه تدریس در دبیرستان انداخت؛ نخستین روزی که سر کلاس دخترکان شانزده هفده ساله ی دبیرستانی به عنوان معلم حضور پیدا کردم، درست نصف سن مرا داشتند؛ اما گویی از دو سرزمین متفاوت آمده باشیم. زبانِ سخن گفتن مان یکی بود ولی هر کدام از یک جمله یا کلمه واحد، معانی متفاوتی دریافت می کردیم. از خودم پرسیدم چطور می شود این دخترکان را به ذخیره انبوهی از کلمات و اشعار و مفاهیم میراث گذشتگان متصل کرد؟ چطور باید درک پیچ و خم این رود جاری در بستر زمانه و فضای تاریخ را برایشان ملموس کنم؟
نتیجه چه بود؟ خطی کشیدم به طول حدودا هزار سال. فردوسی و نظامی و سعدی و عطار و مولوی و سنایی و حافظ و خیام تا شب عید، پس از بیست روز تعطیلی در سال جدید هم ملک الشعرای بهار و ایرج میرزا و دهخدا. راستش بیست ساعت کلاس در یک سال زمان کوتاهی بود برای تمام آن چه در ذهن یک معلم است. چاره این بود که در راه تاریخ هزار ساله در سایه سار نخل ها و سروها و نارون های بلند و پرشاخ و برگ ادب فارسی بایستیم و نفسی تازه نماییم و پیش بیاییم، از گزافه گویی دور باشیم و به همان اندازه که به محاسنِ شاعر اشاره می نماییم، معایبش را نیز ببینیم، قسمتی از آثارشان را بخوانیم، و تصویری تا حد توان واقعی از آنان و سرزمین و دوره زندگانی شأن به دست بیاوریم.
البته که کار سختی است گفتن داستان های طولانی کهن از گذشتگانی که بعد از تاریخ هزار ساله ای همچنان بر سر ما سایه دارند، برای نوجوانانی که اهل زمانه ی گوشی هوشمند پنهان شده در جامیز هستند و هر متنِ بالاتر از سه جمله را اسکرول می کنند. از تاریخ و ادبیات گریزان اند، همانطور که از سختیِ حفظ کردن و نمره ها و آزمون های معلم. آزمون و خطای ما _من و دخترکان کلاس- نتیجه شیرینی داشت. از هردو سو به سمت هم قدم برمی داشتیم و از دیوارهای شکایت و غر و ناله و تنبلی رد می شدیم. روز آخر و موقع خداحافظی یکی شان بلند شد و با صدای لرزان و خجالت زده پرسید: "خانم… میشه بغلتون کنیم؟ -: بله طفلک کوچک من…"
آمیزه خنده و گریه آن روز خداحافظی میان بازوهای گشاده مان مطمئنم کرد که دیوار این خجالتِ بی جا هم فروریخت و حالا می توانیم با هم به گفت و گو بنشینیم، حتی اگر کنار هم نباشیم.
بازگردیم به کتاب، بعد از سخنِ اولین به ترتیب زمانی به رودکی، ابوشکور بلخی، فرخی، عنصری، منوچهری، فردوسی، قطران، فخرالدین گرگانی، باباطاهر عریان، اسدی طوسی، ناصرخسرو، ابوالفرج رونی، مسعود سعد، عمر خیام، معزی، سنایی، انوری، خاقانی، رشید الدین وطواط، سوزنی، سید حسن غزنوی، جمال الدین، نظامی، عطار، کمال الدین، مولوی، سعدی، حافظ، جامی، صائب و هاتف پرداخته شده است. طبعاً میزان مطالب و نمونه های اشعار در شاعران ذکر شده برابر نیست، اما روند و نحوه توضیح و معرفی، برای خواننده روشن کننده شرایط و روزگار و خاصیت های کلام شاعر است.
در پایان کتاب نیز جدولی است که مآخذ مطالب آورده شده، که برای مراجعه دانشجویان و محققان و علاقمندان مفید خواهد بود؛ همانطور که این نوشته منتشر نشده دو استاد بزرگِ هیچ گاه ندیده، دیوارهای فاصله زمانی و عدم درک محضر آن دو را برداشت.
در میان خطوط و سطرهای کتاب، طرح درسهای آینده دخترکانم را می دیدم که لازم است با شیرینی و ارزش گنجینه کلام گذشتگان آشنا باشند و بشوند، لازم است از پس دیوار نسل ها و هزاره ها دست های هم را بگیریم، ما چاره ای جز پیش رفتن نداریم.
این کتاب در قطع رقعی با جلد شومیز در ۲۸۶ صفحه و با قیمت ۲۲۰ هزار تومان توسط نشر مروارید در بازار نشر عرضه شده است.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب