گزارش و تامل؛
جای خالی خلاقیت در برنامه های هفته کتاب
جاویدانی: برنامه های هفته کتاب و کتابخوانی به تجهیز کتابخانه و برگزاری جشنواره های مختلف محدود شده و به جهت اینکه کتاب را در سبد مطالعاتی مردم قرار دهیم نیازمند خلاقیت هستیم.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ فاطمه میرزاجعفری: آبان ماه که از راه می رسد اگر اهل کتاب باشید، منتظر شروع شروع هفته کتاب و کتابخوانی هستید و از برنامه های آن باخبرید در غیر این صورت ممکنست نام این هفته به گوشتان نرسد. اولین جرقه هفته کتاب به سال ۵۷ باز می گردد.
سال ۱۳۴۵ بخشنامه ای در این جهت صادر می شود که برمبنای آن هفته آخر آبان ماه هر سال، مراسمی به این نام اجرا شود. اما این بخشنامه ۱۱ ماده ای به اجرا نمی رسد؛ تا این که اولین دوره مراسم هفته کتاب آبان سال ۱۳۷۲ انجام شد و قبل از برگزاری این هفته، بخشنامه ای تکمیلی باتوجه به خطوط اصلی سیاست گذاری و امور اجرائی هفته کتاب تنظیم می شود، که بر طبق این بخشنامه بمنظور توسعه فرهنگ مکتوب و نیز ایجاد علاقه و شوق در عموم مردم خصوصاً کودکان، نوجوانان و جوانان به امر کتاب و کتابخوانی در سراسر کشور، «هفته کتاب» نام گذاری می شود.
حالا در آستانه برگزاری سی و دومین هفته کتاب و کتابخوانی جمهوری اسلامی ایران هستیم و با انتصاب علی رمضانی توسط عبدالحسین کلانتری معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان دبیر این رویداد، باید دید هفته کتاب و کتابخوانی که ۳۰ دوره از برگزاری آن می گذرد چه برنامه هایی برای سی و دومین دوره خود دارد؛ چونکه در در طول این سال ها برگزاری هفته کتاب با بخشنامه اولیه خود فاصله بسیاری دارد و مردم در این برنامه ها جایی ندارند.
جای خالی خلاقیت در برنامه های هفته کتاب
هفته کتاب با هدف انس بیشتر مردم با کتاب برگزار می گردد اما اگر نگاهی به برنامه های سالهای اخیر این هفته بیاندازیم می بینیم که مردم در برنامه های این هفته جایی ندارند، چونکه در سالهای اخیر به جز برگزاری چند پویش کتابخوانی که بیشتر آنها توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور و یا انتشارات های مختلف برگزار می شود؛ برنامه خاص دیگری در این هفته وجود ندارد.
این گزاره که نباید کتاب را منحصر به هفته کتاب بدانیم، حتما درست است و سخن از کتاب باید در همه سال جاری باشد نه این که محدود به دو ماه در سال و دو رویداد بزرگ مختص کتاب یعنی نمایشگاه بین المللی کتاب و هفته کتاب شود. اهالی کتاب باید در این هفته در بین مردم باشند و از کتاب بگویند و بشنوند.
امروز باتوجه به شرایط جدید، گسترش رسانه های اجتماعی، قیمت بالای کتاب و غیره؛ فضای مجازی بخش زیادی از اوقات فراغت همه را پر کرده؛ اما مسئولان فرهنگی کمترین استفاده را از این فضا برای برنامه های هفته کتاب می کنند و به همان شیوه های قدیمی رجوع می کنند، هر روز نشست، کارگاه، جلسات نقد ادبی را با حضور تعدادی از چهره های فرهنگی برگزار می کنند. نشست هایی که به سبب تعدد آنها توسط رسانه های کمی پوشش داده می شوند و مسئولان فرهنگی تنها به آمار و ارقام این جلسه ها دل خوش می کنند در صورتیکه می توان خیلی از برنامه های این هفته را به کتابفروشی ها و یا سایر مراکز فرهنگی سطح شهر برد تا هرچند کم، اما مردم نیز با برنامه های هفته کتاب درگیر شوند.
مدارس نیز یکی از مکان هایی است که می توان در هفته کتاب برای آن برنامه ریزی کرد، زمانی در مدرسه ها به بهانه هفته کتاب نمایشگاه هایی برگزار می شد و این نمایشگاه ها منجر به شور و شوق در مدارس می شد.
زنده یاد محسن رضایی دهه های ۷۰ و ۸۰ به عنوان مدیرکل دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی، مشاور معاونت امور فرهنگی و معاونت پژوهشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مشاور قائم مقام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیر هشت دوره هفته کتاب، در مصاحبه ای که با یکی از رسانه ها داشته است از برگزاری جشن هفته کتاب در مدارس گفته است: «جشن کتاب نیز دو، سه دوره برگزار گردید، البته در تهران پررنگ تر از شهرستان ها بود. این جشن اولین روز هفته کتاب با حضور گروههای دانش آموزی که پوشش هفته کتاب بر تن داشتند برگزار می شد. آنها روبه روی در ورودی دانشگاه ها یا مراکز آموزشی با ظرف شیرینی، شکلات یا چند شاخه گل به دانشجویان و دانش آموزان و استادان دانشگاه در چند جمله کوتاه شروع هفته کتاب را یادآوری می کردند؛ علاوه براین برخی از نویسندگان در این روز در مدارس، کتاب شان را معرفی می کردند و با دانش آموزان عکس یادگاری می گرفتند.» این قبیل کارها نشان میدهد که کارهای هفته کتاب و کتابخوانی مختص به رویدادهای نمایشی نبوده، اما هم اکنون برنامه های هفته کتاب و کتابخوانی به تجهیز کتابخانه و برگزاری جشنواره های مختلف محدود می شود در صورتیکه با نسلی رو به رو هستیم که هزاران سرگرمی همچون فضای مجازی را در دست دارد بدین سبب به جهت اینکه کتاب را در سبد مطالعاتی اش قرار دهیم نیازمند خلاقیت هستیم.
برنامه وزارت فرهنگ و ارشاد دولت چهاردهم برای هفته کتاب چیست؟
در طول این سال ها هفته کتاب و کتابخوانی برای مسئولان نهادهای فرهنگی تبدیل به رویدادی معمولی شده و حتی خبری از تبلیغات تلویزیونی و شهری برای شروع هفته کتاب و کتابخوانی مشاهده نمی گردد. دیوارنگاره میدان ولیعصر هم که در رویدادهای مهم به آن رویدادها اختصاص پیدا می کرد، از این مساله خالی است. با وجود کارهای سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در نصب بیلبوردهای در رابطه با کتاب و پدیدآورندگان، این مساله آن چنان که باید در معرض دید عموم قرار نگرفت و عموم مردم سطح شهر، چندان در جریان برنامه های هفته کتاب قرار نگرفتند.
اما می شود در طول سال برنامه ریزی کرد تا مردم برای برگزاری این هفته مشارکت داشته باشند، نظرسنجی مردمی برای انتخاب شعار هفته کتاب و کتابخانی، رونق برنامه های تلویزیونی در عرصه کتاب می تواند از این دست کارها باشد.
یکی دیگر از مشکلات این روزهای هفته کتاب برنامه های مشابه فرهنگسراهاست که همگی با ساختاری مشابه برنامه های خودرا خبری و ظاهراً از روی دست یکدیگر رونویسی می کنند. مسئولان فرهنگی هم به برگزاری همان برنامه های متداول و همیشگی گذشته اکتفا می کنند.
به گفته علی رمضانی مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران هم اکنون سرانه مطالعه در کشور ما ۳۰ دقیقه است و رویدادی مانند هفته کتاب می تواند یکی از راهکارهای سریع و مطمئنی باشد که سرانه مطالعه در کشور با افزایش رو به رو شود ولی خب این مسئله نیازمند خلاقیت در برگزاری و اجرای برنامه های این هفته است و باید به مسئولان فرهنگی گفت اجازه دهید مخاطب برنامه های هفته کتاب مردمی باشند که در طول سال، انس چندانی با کتاب ندارند، نه کارشناسان، منتقدان و اهالی فرهنگ که همیشه با کتاب مأنوس اند.
در آستانه سی و دومین هفته کتاب و کتابخوانی و با تغییر کابینه دولت و روی کار آمدن سید عباس صالحی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اهالی و اصحاب فرهنگ و هنر توقع دارند نفس تازه ای به این هفته دمیده شود و دیگر با برنامه هایی که خلاقیتی در آنها وجود ندارند و سبب جذب مخاطب نمی شود روبه رو نباشیم. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت چهاردهم باید به این نکته توجه کند که از تمام فضاهای موجود برای به میان آوردن هفته کتاب و کتابخوانی بین مردم استفاده نماید و برنامه های این هفته را محدود به برگزاری چند جشنواره و نشست با حضور افراد خاص نکند.
به زبان ساده تر باید برای هفته کتاب و کتابخوانی قبل از این که این هفته فراموش شود فکری شود. چون این هفته بطور قطع بهترین فرصت برای آوردن کتاب در سبد خانوار است.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب