عبدالله صلواتی در نشست فعالیت های فرهنگی:
فضای مجازی مقدم بر هر چیزی شیوه هستی آدمی را دگرگون می كند
دانشیار دانشگاه شهید رجایی اظهار داشت: وب و فضای مجازی، مقدم بر هر چیزی شیوه هستی آدمی را دگرگون می کند، مسائل و کارهای فرهنگی طوری نشان می دهند که گویی پیشاپیش نیازمند راهکارهای مجازی هستیم.
به گزارش جاویدانی به نقل از مهر، بیستمین نشست «از آموزش عالی کلاسیک به آموزش عالی الکترونیکی» مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی با همکاری معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت عتف و مرکز نشر دانشگاهی با محوریت «فعالیت های فرهنگی؛ دگردیسی قالبی یا بنیادین» با سخنرانی عبدالله صلواتی معاون فرهنگی و اجتماعی و دانشیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی چهار شنبه ۸ بهمن در فضای مجازی انجام شد.
صلواتی، سخنرانی خودرا با این دو پرسش شروع کرد: کلیت فرهنگی، نه مشکلات فرهنگی و نه محصولات فرهنگی و نه کارهای پراکنده فرهنگی، در چه افق استعلایی متولد می شود و رشد می کند؟ وب، تغییری ساده در سبک زندگی است یا شیوه هستی آدمی را دگرگون کرده است؟
وی در ادامه، بحثش را با پیوند عمیق ذهن و فرهنگ ادامه داد و اظهار داشت: فرهنگ خانه در ذهن و ذهنیت ما دارد و با تغییر ذهن، فرهنگ هم دستخوش تغییر می شود؛ با تغییر قالبی ذهن، تغییر قالبی فرهنگ و با تغییر بنیادین ذهن، تغییر بنیادین فرهنگ رخ می دهد.
این پژوهشگر در ادامه سخنانش اضافه کرد: این طور نیست که ما فقط بدویم و غذا بخوریم. ما در کنار این کارها فکر می نماییم، دسته بندی می نماییم، دست به تحلیل می زنیم و نظریه پردازی می نماییم و افزون بر رفتار بیرونی، حیات درونی بسیار پیچیده ای نیز داریم که باید این حیات درونی پیچیده را در قالب ذهن جدی بگیریم.
صلواتی با اعلان اینکه ذهن و فرهنگ برهم کنش دارند و فرهنگ بر خلق ذهنیت نقش اساسی دارد و ذهن سرشار نیز بر فرهنگ اثرگذار می باشد، افزود: در فرهنگ های مختلف، ذهنیت مردم در قبال مسائل مختلف، متفاوت است: ذهنیت درباره انسان، سرنوشت، طبیعت، فقر، سلامت، امنیت، و رفاه. به تعبیری ذهن، در زمینه های فرهنگی مختلف، جهت گیری متفاوتی دارد و ایماژها و تصویرهای گوناگونی از مسائل دارد.
وی اشاره کرد: در مقابل، ذهنیت مردم در پرتو بصیرت ها و رویکردهای جدید، تحول فرهنگی به وجود می آورد و سبب می شود فرهنگ از حاشیه نشینی در کنار شهرهای بزرگ سیاست و اقتصاد به شهرنشین مبدل شود و مسأله فرهنگی را رقم زند که در آن، فرهنگ و رویکردهای فرهنگی پیش و بیش از ساختارهای اجتماعی و اقتصادی و سیاسی سهم دارند و به یک معنا، تار و پود آنها را شکل می دهد یا ممکنست ذهنیت مردم و حاکمیت، فرهنگ را از مرکز به حاشیه سوق دهد.
دانشیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی افزود: با افزودن وب و فضای مجازی به رابطه ذهن و فرهنگ می توان اظهار داشت: وب و فضای مجازی، جهانی را خلق کرده اند که در آن، متغیرات و مؤلفه های جهان فیزیکی دستخوش دگردیسی شده است مؤلفه هایی همانند: دانش، اندازه گیری ها، شاخص ها، سرگرمی ها. به دیگر سخن: فناوری، وب و فضای مجازی قدرتمندانه مهم ترین اصطلاحات ما را اداره و تدبیر می کند و واژگان کلیدی ای چون آزادی، حقیقت، واقعیت، حکمت، حافظه، و تاریخ را باز تعریف می کند. باید به لیست بالا این موارد را هم می توان اضافه کرد: شهروندی، مرگ، کما، خواب، انسان، هویت، حضور، غیبت، خدا، طبیعت، جهان، ایمان، زندگی، ذهن و ….
این محقق و نویسنده کشورمان اظهار نمود: وب و اینترنت فقط به مثابه منبع ذخیره سازی اطلاعات و انتقال نیست، بلکه تحولات شناختی بنیادینی به وجود می آورد که در آن، معماری ذهن، تغییر و تحول می یابد. در مواجهه با وب می توان اظهار داشت: بدن ها به سایبورگ ها تبدیل می شوند. البته ضریب سایبورگی کاربران در فضای مجازی و وب متفاوت می باشد و ذهن سرشار می تواند این ضریب را مدیریت کند.
معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تاکید کرد: باید توجه داشت که رابطه میان وب با ذهن رابطه درون با بیرون نیست؛ این ذهن است که وب را وب می کند و بدان تقوم می بخشد و در مقابل، وب، ذهن را تقوم می بخشد و میان ذهن و وب، رابطه تقومی و تنظیمی وجود دارد. در امتداد سیاست گذاری فرهنگی حتما باید به این رابطه تقومی و تنظیمی توجه داشته باشیم.
وی افزود: به دیگر سخن با الهام از سخن هایدگر درباره فناوری می توان اظهار داشت: وب و فضای مجازی، مقدم بر هر چیزی شیوه هستی آدمی را دگرگون می کند، بدین معنا که مسائل فرهنگی و کارهای فرهنگی خودرا طوری نشان می دهند که گویی پیشاپیش نیازمند راهکارهای مجازی هستیم. بنابراین، کاربری که در فضای مجازی و وب نفس می کشد مسبوق به تغییر بنیادین اولیه و ملحوق به تغییر بنیادین دیگر است؛ هر دو تغییر بنیادین در این مشترک هستند که تغییری هستی شناختی هستند؛ با این تفاوت که تغییر نخست در خلق نیاز و سپس تمایل به سمت فضای مجازی است و تغییر دوم، تغییری است که با قرار گرفتن در فضای مجازی و وب پدید می آید.
صلواتی در پرسشی که از رابطه بیس فرهنگی و محصولات فرهنگی سخن به میان آمد، اظهار داشت: فرهنگ را نباید به کارهای فرهنگی یا امور فرهنگی یا مشکلات فرهنگی تقلیل داد. در این رابطه سخنان آقای دکتر نعمت الله فاضلی را راهگشا است، با این توضیح که ما باید به «مسأله فرهنگی» توجه داشته باشیم که در آن کلیت فرهنگ بعنوان مسأله مطرح است نه مشکلات فرهنگی و در آن، برنامه ریزی و مدیریت فرهنگی مقدم بر ساختار اقتصادی و اجتماعی و سیاسی است و فرهنگ بعنوان زمینه و چتر و روش و رویکرد برای مسائل اجتماعی و دیگر مسائل است. بنابراین، پایه و اساس فرهنگی تعیین می کند چه محصولی، محصول فرهنگی است و محصول فرهنگی نیز کلیت فرهنگ را آبیاری می کند اما حصر نظر به محصولات فرهنگی فارغ از پایه فرهنگی و کلیت فرهنگ، آدرس غلط است و فقط برای آمار دادن مفیدست.
این پژوهشگر فلسفه در پاسخ به این پرسش که بعد از پاندمی کووید ۱۹ وضعیت کارهای مجازی را چگونه تحلیل می کنید؟ می گوید: ذهن ما دیجیتالی شده و هیچ گاه این ذهن به دوره پیشا دیجیتال برنمی گردد. اما یکی از اشکالات عمده وب و فضای مجازی غیبت حضور تنانه است؛ حضور تنانه ای که با ذهن پیوند وثیقی دارد و یاددهی – یادگیری و فرهنگ فقط بوسیله گوش و به صورت محدود بوسیله چشم رخ می دهد اما حضور بدنمند در فعالیت فرهنگی و آموزش با تجربه های زیست انباشته و پرزمینه هم راه است. بدین سبب حضور در دانشگاه و مراکز علمی می تواند این محدودیت وب را برطرف کند.
وی در آخر سخنانش درباب آینده وب اظهار داشت: اگر توانستیم از کره خاکی رهایی پیدا نماییم از وب رها می شویم. یعنی وب و فضای مجازی تقدیر اجتناب ناپذیر ماست اما ذهن سرشار می تواند در عین این اضطرار بطور خلاقانه و نقادانه گام بردارد و با تأملات پدیدارشناسانه اش، آینده امیدوارکننده ای برای آدمی رقم زند.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب